zaterdag 21 augustus 2021

geschreven door Ine van den Broek-van Hilst

BIJEENKOMST
Eindelijk na 17 maanden kunnen we weer bij elkaar komen. Zo bijzonder. En de weergoden zijn ons goed gezind en gunnen ons een stralende dag. Wat een bof en wat fantastisch om deze eerste lijflijke bijeenkomst, die wegens vakantie nog 14 dagen uitgesteld was, zo te mogen vieren.
Helaas vertelt Bert Nuhaan ons dat hij de bbc gaat verlaten, hetgeen wij zeer jammer vinden.


VERTELRONDE
Er is na 17 maanden natuurlijk heel veel te vertellen over allerlei activiteiten die eenieder zoal ondernomen heeft. Jopie haalt haar gelliprint-project tevoorschijn en vertelt hoe ze van haar tekeningen, die ze de afgelopen tijd in losse katernen gemaakt heeft, een boekje wil maken.
Die tekeningen worden geïntegreerd in gelliprints, die ze ook nog bewerkt als collage met stukjes vloeipapier en servetdelen.
Als de prints droog zijn beschrijft ze die met haiku's van een plaatsgenoot die helaas op 31-jarige leeftijd is overleden aan jeugdreuma.
TEKENINGEN VAN JOPIE,
GEÏNTEGREERD IN GELLIPRINTS
MET DAAROP GESCHREVEN HAIKU'S

Liefde voor muziek
zal altijd bij me blijven
is me nooit ontrouw


woorden van mij
zijn een gebaar naar jou toe
met klank en inhoud


tien centimeter
een hele afstand voor jou
dichterbij voor mij


als je echt iets mist
kun je niet vergeten wat
je echt geraakt heeft

Bij de Lidl ontdekte ik houtpapier. Dat prikkelde mijn nieuwsgierigheid en dus nam ik een pakketje mee naar huis. Het is dun gesneden hout zoals op de verpakking staat, dunne stukjes van 19x15 cm, 6 in een pakje voor € 2,25. Dat lijkt me wel geschikt voor een creatieve boekband.
Zo’n velletje doet vandaag de ronde en de vraag wordt gesteld of het fineer is en of het gevouwen kan worden, zowel met áls tegen de looprichting in. Het is inderdaad fineer, want fineer is een dun laagje hout. Omdat de fineerlaag vaak op plaatmateriaal aangebracht wordt, is het vaak niet van massief hout te onderscheiden.
Maar deze velletjes zijn niet opgeplakt, ze zijn bedoeld om natgemaakt rond vlees, vis of gevogelte gewikkeld te worden om vervolgens op de bbq of in de oven het houtaroma over te brengen op die etenswaren.

We maken een velletje doornat en proberen het te vouwen.
In de lengterichting kan het prima opgerold worden, maar vouwen gaat moeilijk.
Dwars op de looprichting breekt het velletje in lengtestukken en het gedeelte dat wel gevouwen kan worden breekt ook half door op de vouw, zodat er allemaal ‘stekeltjes’ ontstaan. De binnenvouw blijft wel in tact.
Corrie ziet direct creatieve toepassingen van de ‘scheprand’ die zo ontstaat.


vouw buiten                                            vouw binnen


BBC-MAAND-PROJECTEN

De gemaakte bbc-boeken in de coronatijd hebben we via de maandelijkse WhatsApp-sessies wel gezien, en staan ook per maand op de site, maar uiteraard willen we ze ook echt in handen houden en uitvoerig bekijken. Omdat het totaal aantal boeken van ons achten op ruim honderd boeken komt, hebben we besloten dat aantal te tonen boeken op te delen over de komende drie maanden.

April 2020, Meegenaaide Platten
We moeten echt ons geheugen weer opfrissen wat betreft de verschillen tussen de meegenaaide platten en de tunnelbinding. Het verslag van april 2020 biedt gelukkig uitkomst.
Eline heeft de tunnelbinding meegenomen waarin ze een variatie van het cockerell schutblad realiseerde, omdat ze met het gewone schutblad het boek niet mooi open vond vallen.
Inderdaad heeft ze dat effect wel bereikt met haar ‘Eline-schutblad’: een enkel meegenaaid schutblad met een zigzagvouw.
 
 
meegenaaid schutblad met zigzagvouw van Eline.

Mei 2020, Twined Binding

Dit was de binding bedacht door Roberta Lavadour. Nogmaals werd vandaag benadrukt dat je er op moet letten dat het kop- en staartweefsel niet te strak geweven wordt, omdat ze anders de neiging hebben naar binnen te trekken.
Corrie heeft een eigen twined binding bedacht en de draden als leidraad voor het hele boek gebruikt.
Het is een karakteristiek ‘Corrie boek’ geworden met tal van originele draadjesvondsten.
Ze heeft de rug apart geweven op stroken dun karton. Daarna stak ze de stroken door de band die een dubbele inslag aan de voorsneden heeft. Binnenin plakte ze de stroken vast, evenals de draden, met een stukje krantenpapier! Echt op zijn `Corrie’s’.
 
De alternatieve Twined Binding van Corrie.


Het gebruik van krantenpapier om de draden vast te plakken, doet ons denken aan de resten materiaal die de boekbinders vroeger gebruikten om de boekruggen te verstevigen, maar we kunnen niet op de naam van die techniek komen. Het laat me in gedachten niet los en pas thuis schiet het me te binnen en zoek ik op de site van De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL) of mijn geheugen goed is.
Klopt: maculatuur.
In het artikel ‘Membra disiecta’: banden met het versneden verleden schrijft Dirk Geirnaert:

Afgedankt perkament kon voor allerlei doeleinden gebruikt worden. Als lucht- en waterdicht materiaal was het ideaal om lekken en tochtgaten te dichten of om kruit droog te houden. Het was bovendien een uitstekende grondstof voor de aanmaak van verf en lijm, en heel wat codices zijn dan ook bij schilders, timmerlieden, meubelmakers en boekbinders verkookt zonder dat er nog een spoor van overbleef. Gelukkig maakte een boekbinder van het perkament niet alleen lijm, maar gebruikte hij het perkament ook als maculatuur (d.i. bind- en verstevigingsmateriaal van afgedankt papier en perkament bij het maken van boekbanden). Op die manier konden veel membra disiecta, relatief veilig verborgen in hun boekband, de eeuwen doorkomen zonder verdere beschadiging op te lopen. Bij de restauratie van oude boeken kijkt men nu dan dikwijls ook vol spanning uit naar wat de band misschien aan interessante fragmenten op zal leveren.

Het is trouwens een interessant artikel, te lezen op
https://www.dbnl.org/tekst/geir002memb01_01/geir002memb01_01_0001.php#5

In Lodewijk Meyers Woordenschat uit 1669 wordt maculatuur beschreven met de fraaie termen:
vuilpappier, kladdebladt.
Juni 2020, Origata Binding

Naar aanleiding van mijn origata-binding-boekje met de orizomegami-platten komt het gesprek op de workshop die Coby bij Tanja Rakic in Steenwijk bij Boektotaal gevolgd heeft en op de zeer uitgebreide en interessante handleiding van Kristin Lawson: Orizomegami, Making Fold and Dye Papers.
Via Google zijn ook vele prachtige ontwerpen in 'afbeeldingen' te bekijken.

Coby heeft diverse orizomegami-ontwerpen gemaakt tijdens de workshop.
orizomegami-ontwerpen van Coby

Februari 2021, Drum Leaf Binding
In februari 2021 konden we via WhatsApp al genieten van het fantasievolle drumleafboek van Corrie, gebonden met gekleurde ribkartonbladzijden die zij op elkaar plakte, om zo de mogelijkheid tot het snijden van luikjes te creëren. Achter de luikjes kwamen illustraties of draden tevoorschijn.
Maar de verborgen titel hadden we nog niet gezien.
 
uit het drumleaf boek van Corrie.


PROJECT VAN DE MAAND
Vervolg van het idee van Corrie en Eline:
VIER JAARGETIJDEN PROJECT
Deze maand werd het thema

HERFST
Annemiek associeert herfst met spinnen, die eerst een wollig plukje op een klein plekje zijn, maar dan...
Ze heeft een boekje gemaakt van 8 pagina’s van 15 x 15 cm, dat inclusief scharnier en repen in totaal
15 x 18 cm geworden is. Het is 1,8 cm dik.
   
Tussen 2 lagen van 1mm dik wit karton, waarin een rond passe-partout is uitgesneden, zit spinragpapier.
Dat loopt door als verbinding naar op elkaar gelijmde repen. In het ‘scharnier’ is het spinragpapier verstevigd met een strookje doorzichtige folie.
Er zit een omslag omheen van 300 grams bord en die is alleen op de rug aan het boekblokje gelijmd.
Het wollige nestje bestaat uit een plukje vulmateriaal dat gebruikt wordt bij het handwerken.
De spinnen-eitjes zijn maanzaadjes en de spinnetjes zijn 3D geprint.
De spinnendraad op de laatste pagina is een stukje nylondraad.
Het spinnen-herfst-boek van Annemiek.

Coby associeerde herfst met OPRUIMEN. En dus maakte ze een boek met een inhoud van allerlei dingen die opgeruimd en verzameld moesten worden. Items die zij wel wilde bewaren en nu op een leuke en handige manier kan bekijken. De aanleiding voor het maken van dit 'opruimboek' was het schriftje met inhoud dat zij 2 jaar geleden in Frankrijk kocht voor 50 cent.
Het uiteindelijke resultaat is géén boekje geworden, maar een boek om u tegen te zeggen:
28 cm hoog, 20,5 cm breed met een rug van 7,2 cm breed.
Als bandbekleding zijn door Coby, hoe kan het ook anders, ecoprints op katoenen stof gebruikt.

het schritft waar het mee begon

zat o.a. in het schrift
Allerlei items die een plekje kregen in het herfstboek van Coby.

Fem ging verder met de bomen-serie, nu een herfstboom, de derde in de serie.
 
herfstboek van Fem.


Corrie associeert de herfst met de kleur rood-bruin en realiseerde weer een leporello à la het principe van
‘a landscape with cows’, het originele ontwerp van Claire van Vliet: een 3-laagse leporello met een gedicht over grazende koeien in een weide. (uitleg hierover staat in het boek ‘woven en interlocking book Structures van Claire van Vliet, pagina 131).
Om in stijl te blijven met haar lente- en zomerboek vouwde Corrie het omslag op dezelfde wijze als bij de andere twee boekjes. Vóór- en achterkant sjabloneerde zij en lijmde daaroverheen stukjes papier.
In haar papierkast vond ze kant en klare en goed te gebruiken gelliprints en gebatikt papier.
In het herfstboek kunnen geen paddenstoelen ontbreken, dus verfde ze die, sneed ze uit en plakte ze in de leporello. Corrie is fan geworden van de ‘extendable box’, dus kreeg deze herfst-leporello een, in toepasselijke herfstkleur, gevouwen doosje.
 
herfst-leporello van Corrie.
 
 
het uitschuifbare doosje voor de herfst-leporello van Corrie.

Ik associeer de herfst met de kleur bruin. Bladeren verkleuren van groen, naar geel, naar bruin en bomen worden kaal en laten hun bruine stam en takken in volle glorie zien.
Ik heb volgens de beschrijving van Anja Schrik bladeren op de scanner gelegd, de scans geprint op diverse soorten papier en vervolgens de geprinte papieren bestreken met lijnolie. Het resultaat laat inderdaad transparant papier zien, maar het blijft sterk naar lijnolie ruiken en dat vind ik niet lekker.
Ook heb ik allemaal spikkeltjes op de papieren, net of er stof op gedwarreld is, hetgeen heel goed mogelijk is, omdat er naast mijn werkkamer dagelijks intensief gebouwd wordt aan een nieuw wooncomplex.
Ik ben vergeten de olie op het ingesmeerde papier goed uit te wrijven met keukenpapier, zoals Anja dit benadrukt in de beschrijving, en dat zal dus de reden van de spikkeltjes zijn. Stof!


Wonderlijk papier maken met bladeren en lijnolie

beschreven door Anja Schrik (werkplaats voor kunst en ambacht. https://anjaschrik.nl

Wat heb je nodig?
- een heleboel bladeren, een computer (eventueel met fotobewerkingsprogramma),
- een kleurenprinter met scanner, papier (gewoon printpapier of probeer eens ander papier),
- lijnolie of lijnolievernis. Lijnolie en lijnolievernis zijn drogende oliesoorten.
Hierdoor kun je het lijmen. Andere olie is niet geschikt. Lijnolievernis droogt sneller dan lijnolie.
Je kunt zowel gebleekte als ongebleekte lijnolie gebruiken.

Aan de slag:
1. Prop je scanner helemaal vol met bladeren (droog of vers), de mooiste op de glasplaat en dan steeds meer bladeren er overheen tot de hele glasplaat is bedekt.
2. Scan je bladeren nu op 600 dpi (hoge kwaliteit), duw de klep van de scanner goed naar beneden zodat de bladeren optimaal plat liggen.
3. Als je wilt, open je de scan nu in een fotobewerkingsprogramma en gaat aan de slag met filters, vervormingen, verkleuringen en probeer uit wat er allemaal mogelijk is.
Maar je kunt je scan ook onbewerkt printen.
4. Na het printen doe je lijnolie(vernis) op het papier. Smeer de lijnolie(vernis) met een kwast op het papier en wrijf het met een stuk keukenpapier goed over de voor- en achterkant van het papier uit. Voor je gevoel veeg je alle olie er weer af. Blijf uitwrijven met keukenpapier, zowel aan de voor- als aan de achterzijde, net zolang tot je er niks meer van af kunt halen. Zo blijft het papier niet plakkerig en plakt er dus ook geen vuil in. Mocht later blijken dat het papier nog niet volledig verzadigd is met olie, doe je het opnieuw.
Maar blijf alle olie wegwrijven!
5. Herhaal dit eventueel na een paar dagen als het nog niet gelijkmatig doordrenkt is met de olie.
Het papier moet minstens een week drogen.

Resultaat:
- Je hebt nu transparant papier met prachtige bladprints. Je kunt er een boek mee bekleden.
herfstboek van Ine.

Ik heb de katernen gevouwen van papier dat door lang liggen geelbruin is geworden. Ik kon er niet op printen omdat de inkt erop uitvloeide, dus heb ik de teksten over de herfst op wit papier geprint en opgeplakt in de katernen. Om het eerste en laatste katern heb ik een lijnolie-bladerpapier gevouwen. Voor het middelste katern heb ik papier gemaakt van luierinlegjes waarin ik bladeren heb verwerkt.
Het boekje is 18cm hoog, 12cm breed en heeft een rug van 1,5cm.
De 3 katernen zijn met een langsteek aan de rug genaaid.

De volgende bijeenkomst is al 4 september, gewoon weer de eerste zaterdag van de maand.
Op het programma van die dag staat allereerst
het bekijken van een gedeelte van de boeken van de afgelopen periode
en daarna gaan we
azijnmarmeren.